The Lady of Shalott Poster door John W. Waterhouse

De dame van Shalott is een schilderij van 1888, olie op canvas, van de Engelse pre-Raphaelite schilder John William Waterhouse. Het werk is een voorstelling van een scène uit Alfred, het gedicht van Lord Tennyson uit 1832 met dezelfde naam, waarin de dichter de benarde situatie beschrijft van een jonge vrouw (losjes gebaseerd op de Elaine van Astolat, die vreesde voor de nacht Sir Lancelot), geïsoleerd in een toren nabij de Camelot van koning Arthur niet. Waterhouse schilderde drie verschillende versies van dit personage, in 1888, 1894 en 1916. Volgens de legende was het de Lady of Shalott verboden om rechtstreeks naar de realiteit of naar de buitenwereld te kijken. Ze was gedoemd om de wereld door een spiegel te uitzichten en te weven wat ze zag in tapestry. Haar wanhoop werd nog versterkt toen ze liefhebbende paren zag verweven, en ze doorbracht haar dagen en nachten om terug te keren naar de normale situatie. Op een dag zag de dame Sir Lancelot zijn weg doorgeven in de spiegelspiegelbeeld, en durfde uit te kijken naar Camelot, wat een vloek teweegbracht. De dame ontsnapte met een boot tijdens een herfstjaar storm en schreef 'The Lady of Shalott' op de grond. Toen ze naar Camelot en een zekere dood reisde, zong ze een lament. Haar bevroren lichaam werd kort daarna gevonden door de ridders en dames van Camelot, van wie er één Lancelot is, die tot God bidden om genade te hebben voor haar ziel. Het tapijt dat ze tijdens haar gevangenschap heeft gewekt, is over de zijkant van de boot gedraaid. Van deel IV van Tennyson's gedicht: "En onderaan de schemeruiteinden van de rivier, zoals een stoutmoedige zeester in een trance, die al zijn eigen onverschilligheid zag met een gletsjerconsulaat, keek ze naar Camelot. En op het einde van de dag plakte ze de ketting, en lag ze neer; de brede stroom bore haar ver weg, de dame van Shalott." Tennyson's vers waren populair bij veel van de pre-Raphaelietdichters en schilders, en werden geïllustreerd door kunstenaars als Dante Gabriel Rossetti, William Maw Egley en William Holman Hunt. In zijn hele carrière was Waterhouse bezig met de poëzie van Tennyson en John Keats. Tussen 1886 en 1894 beschilderde Waterhouse drie episoden van het eerste. Hoewel het schilderij typisch pre-Raphaelite in samenstelling en toon is, zijn centrale vormgeving, evenals de lineaire echo's tussen de bladeren van de overhangende bomen en het haar en de kreuken van de jurk en het tapijt van de dame, maken ze onderscheid tussen formele en ruimtelijke elementen die uit de vroegere neo-klassieke stijl zijn geleend. Het is typisch pre-Raphaelite in die zin dat het een kwetsbare en gedoemde vrouw illustreert en dat het gebaad wordt in natuurlijk 's avonds licht. De dame wordt geportretteerd en staat los van het kruisbeeld, dat naast drie kaarsen zit. In de late 19e eeuw werden kaarsen vaak gebruikt om het leven te symboliseren. In dit afbeelding zijn er twee uitgeblazen. De dame van Shalott werd in 1894 door Sir Henry Tate aan het publiek gedoneerd.